VAKVAK AĞACI
Doğu mitolojisinde Hint Okyanusu’ndaki adalardan biri olan ve adaya ismini veren Vakvak Ağacı, meyveleri insan ya da hayvan şeklinde olan, Haziranda olgunlaşıp yere düştüğünde vak vak diye sesler çıkaran ve sonrasında toprağa karışan efsanevi bir ağaçtır. Bu ağaçla ilgili ilk yazılı belgelere 8. yüzyılda Çin kaynaklarında rastlamaktayız.
Ortaçağ Anadolu Türk Mimarisinde 13. yüzyıldan itibaren kıvrım dal ve yapraklar arasında insan veya hayvan başlarından oluşan bezemeler sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Anadolu'da özellikle Selçuklu dönemi yapılarında görülen bu tip süslemeler, Vakvak Ağacı'nın üsluplaştırılarak mimari bezemeye aktarılmasıyla ortaya çıkmıştır. Mimari süslemenin yanında Vakvak üslubu; kitap, seramik, maden, cam, ahşap, kumaş gibi sanat dallarında da yaygın olarak kullanılmıştır.
Vakvak Ağacı, İslam Mitolojisinde ise cehennemde bulunan ve meyveleri insan kafası olan efsanevi bir ağaçtır. Öte yandan; Osmanlı döneminde tarihsel bir olaya da “Vakvak Ağacı” adını vermiştir. Bugün İstanbul gezilerimizde pek dikkat etmesek de Alman Çeşmesi'nin hemen yanında yer alan Çınar Ağacı (son fotoğraf) bu tarihi olayın en önemli aktörlerinden biridir. 1655 yılında Girit Savaşı'ndan dönen yeniçeriler, düşük ayarda akçe aldıkları için isyan ederler. 4. Mehmet (1642-1693) yeniçerilerin kellesini istedikleri Kızlar Ağası ile Kapı Ağasını boğdurtarak cesetlerini isyancılara verir. İsyancılar cesetlerin kafasını keserek At Meydanı (Sultanahmet)'ndaki çınara asarlar. Bu çınar ağacına sonrasında o kadar çok adam asılmış ki bu ağaca "Şecere-i Vakvak", insanların bu ağaca asılmasıyla oluşan olaya da ‘Vaka-i Vakvakiye’ denilmiştir. Ayrıca, 2. Mahmut (1785-1839) 1826'da Yeniçeri Ocağını kaldırmasıyla isyan eden yeniçerileri idam ettirir ve kesik başlarını Vaka-i Vakvakiye olayının yaşandığı çınar ağacının dibine koydurtur.
Ortaçağ Anadolu Türk Mimarisinde 13. yüzyıldan itibaren kıvrım dal ve yapraklar arasında insan veya hayvan başlarından oluşan bezemeler sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Anadolu'da özellikle Selçuklu dönemi yapılarında görülen bu tip süslemeler, Vakvak Ağacı'nın üsluplaştırılarak mimari bezemeye aktarılmasıyla ortaya çıkmıştır. Mimari süslemenin yanında Vakvak üslubu; kitap, seramik, maden, cam, ahşap, kumaş gibi sanat dallarında da yaygın olarak kullanılmıştır.
Vakvak Ağacı, İslam Mitolojisinde ise cehennemde bulunan ve meyveleri insan kafası olan efsanevi bir ağaçtır. Öte yandan; Osmanlı döneminde tarihsel bir olaya da “Vakvak Ağacı” adını vermiştir. Bugün İstanbul gezilerimizde pek dikkat etmesek de Alman Çeşmesi'nin hemen yanında yer alan Çınar Ağacı (son fotoğraf) bu tarihi olayın en önemli aktörlerinden biridir. 1655 yılında Girit Savaşı'ndan dönen yeniçeriler, düşük ayarda akçe aldıkları için isyan ederler. 4. Mehmet (1642-1693) yeniçerilerin kellesini istedikleri Kızlar Ağası ile Kapı Ağasını boğdurtarak cesetlerini isyancılara verir. İsyancılar cesetlerin kafasını keserek At Meydanı (Sultanahmet)'ndaki çınara asarlar. Bu çınar ağacına sonrasında o kadar çok adam asılmış ki bu ağaca "Şecere-i Vakvak", insanların bu ağaca asılmasıyla oluşan olaya da ‘Vaka-i Vakvakiye’ denilmiştir. Ayrıca, 2. Mahmut (1785-1839) 1826'da Yeniçeri Ocağını kaldırmasıyla isyan eden yeniçerileri idam ettirir ve kesik başlarını Vaka-i Vakvakiye olayının yaşandığı çınar ağacının dibine koydurtur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder