Eflak

Eflak

Voyvoda III. Vlad, Drakula ya da Kazıklı Voyvoda (Rumence: Voyvoda Tepeş) 1448, 1456-1462 yılları arası ve 1476 yıllarında Eflak beyliğinin voyvodası (prens) idi.

Eflak

Eflak Alm. Walachei (f), Fr.Valacheie (f), İng. Walachia. Eski Romanya’nın bir eyaleti. Eflak, eski Tuna Prensliği adıyla, Boğdan ile birlikte Romanya Krallığını meydana getirmişti. Bugün Eflak, Olt Nehrinin doğusunda Multenia, batısında Oltenia olmak üzere iki bölgeden meydana gelir.

Oltenia 9305 mil karelik yüzölçüme sahiptir ve Küçük Eflak olarak da bilinir. 20.270 mil karelik daha geniş bir sahaya sahip olan Multenia’ya Büyük Eflak denir.

Oltenia, kuzey ve batıda Karpat Dağları, doğuda Oltu Nehri arasında Tuna’ya kadar süren verimli ovalara, mer’alara, zengin ormanlara sahiptir. Bu yüzden nüfus yoğunluğu fazladır.Multenia diğer yerlere nazaran ekonomik bakımdan daha gelişmiştir. Sahip olduğu verimli topraklarda mısır, buğday ve yem bol miktarda yetiştirilir. Multenia bölgesinin en büyük şehri olan Bükreş, aynı zamanda Romanya’nın başkentidir.Ploesti ve Campino petrol yatakları bu bölgededir.

Tarihi

Eflak’a önceleri Trakların bir kolu olan Daklar yerleşmiş sonraları İskitler ve Kelstein ve M.Ö. birinci yüzyılda da Romalıların eline geçti. Bu arada Got, Gepid ve İslavların istilalarına uğradı. Böylece Dak-Roma etnik temeline sahip Rumen milleti doğdu. Latin asıllı bir dil konuşan Rumenler, istilalar sebebiyle Islav dil ve kültüründen de etkilendiler. Hunlar, Bulgarlar, Macarlar, Kumanlar ve Peçenekler ile olan münasebetleri kültürlerine de tesir etti. Geçici olarakMacar Krallığını dahi ortadan kaldıran Moğol istilası, aynı yıl Eflak’ı yakıp yıktı. Bu sırada Altınordu’nun başında Batu Han bulunuyordu. Daha sonra Macarlar bölgeye tekrar hakim oldular.1247 yılında Avrupa feodalitesi örfüne uygun olarak ve Macar Krallığına bağlı olarak iki voyvoda, ilk Rumen siyasi teşkilatını kurdular.Kuman asıllı voyvoda Basaraba 1310’da Eflak’a tam olarak hakim oldu. 1330’da Macar Kralı RobertKaroly’yi Posoda’da ağır bir yenilgiye uğrattı. Kıpçakların bir kısım ülkesini ve İbrail kesimlerini eline geçirdi. 1340’ta Aydınoğlu Umur Bey, 1368’de de Osmanlı tehlikeleriyle karşılaştılar.

Murad Hüdavendigar, Tırnova Bulgar Çarı Şişman’ı kendisine bağlayıp Vidin üzerine kuvvet gönderdi. Fakat Eflak Voyvodası Vlaicu 1373’te anlaşma yaptı. Böylece Osmanlı nüfuzuna girmiş oldular. Kosova Savaşında SırpKnezi Lazar’a yardım ettiğinden dolayı Voyvoda Mircae Cel Batron (1386-1418) Yıldırım Bayezid tarafından cezalandırıldı ve Osmanlı akıncıları Eflak’a akınlar yaptı. Bir müddet sonra Mircae 3000 düka altın vergi vermeyi kabul ederek boyun eğdi. Oğlu Mihail(1418-1420) zamanında voyvodalığın Osmanlılara bağlılığı daha da arttı. Böylece Osmanlılarla olan temas, Macaristan’ın devamlı baskısı ve iki soylu aile arasında sürtüşmeler de bunlara eklenince 15. yüzyılda Eflak zayıfladı.Varna Savaşında,Vlad Dracul (1436-1466) önceleri Hıristiyan devletlerine yardım ettiyse de, durumun Osmanlılar lehine geliştiğini görünce, İkinci Murad Hana boyun eğdi. Fakat Macar Kralı Hünyadi tarafından öldürüldü.

Üçüncü Vlad, yani Kazıklı Voyvoda 1461 yılında Saksonyalıları yenerek Erdel’i aldı. Hile ile tutsak düşürdüğü Niğbolu Valisi Hamza Beyi kazığa vurdurdu.Tuna’yı aştı. Dobruca ve Rumeli’nin bir kısmını eline geçirdi. Fakat, Fatih Sultan Mehmed ’in Eflak Seferi sırasında tutuklandı. Yerine kardeşi Radu Cel Frumas getirildi. Bu arada Boğdan voyvodalarının Eflak işlerine karıştıkları görüldü.

On altıncı yüzyılda Eflak’ı ilgilendiren en önemli olaylardan biri de Eflak’ın Braila Umanı civarındaki araziden ayrılarak Osmanlı devletine katılmasıdır.Voyvodalardan biri İstanbul’a hediye olarak koyun gönderdiği için Çoban (Ciobanul)adıyla anıldı.Yine aynı yıllarda Voyvoda İkinci Mihnea, Müslümanlığı kabul etmişti. Fakat 16. yüzyılın sonlarına doğru Voyvoda Mihaia Viteazul, Eflak’ı bağımsızlık arzularıyla tekrar savaşa soktu.Avusturya tarafını tuttu. 1594’te de Osmanlıya karşı isyan etti. Borçlarını tahsil edecek iki bin kişilik Rum ve Türk heyetini Bükreş’te öldürdü. Bunun üzerine Koca Sinan Paşa isyanı bastırdı (1596). Avusturya İmparatoru İkinci Rudolf’tan para desteği görünce tekrar isyan etti. Boğdan ve Erdel’i aldı (1600). Fakat Avusturya’nın buna karşı çıkmasına rağmen, öldürüldü.

Bundan sonra Eflak tekrar sakinleşti. Türk yardımı büyük ölçüde kendini gösterdi.Abaza Paşanın desteğiyle Voyvoda Matei Basarab memleketini kalkındırdı. ŞerbanContacuzino (1679-1688)İkinci Viyana kuşatmasında bulundu. Fakat voyvodalar tekrar işi bozunca Osmanlılar artık voyvodalığı tayine bağladı. 1716’da Fenerli Rum Beyi Nicolae Kavrocordato voyvodalığa tayin oldu. Memlekette okul ve hastahaneler açıldı. Voyvodalar üç yılda bir değişmeye başladı ve vali adını aldılar.

Bu sıralarda kısa aralıklarla Rus ve Avusturya işgalleri görüldü. Küçük Kaynarca Antlaşmasında Eflak’a ait hükümler bulunmaktaydı. Eflak’ta Rus konsoloslukları açıldı. Prenslik haline dönüştü ve bu prensler 7 yılda bir değiştirildi. 1828’de Rusya hami devlet olarak kabul edildi.

Eflak’ın bağımsızlık isyanlarından biri de 1848 yılında oldu. Süleyman Paşa ve Fuat Paşa isyanı bastırmak için görevlendirildi. 1849’da Baltalimanı ve 1856 Paris Antlaşmalarıyla Rus himayeliği kaldırılarak Babıali hakimiyeti kabul edildi.Aynı zamanda Boğdan da Osmanlı yönetimine girdi. Eflak-Boğdan, diğer adıyla Memleketeyn’de yeni reformlar yapıldı. 1859’da Eflak milletvekilleri AlexanderCuza’yı başkan seçtiler. Cuza SultanAbdülaziz Han tarafından da Memleketeyn’in prensi olarak alan edildi. Böylece Romanya’nın doğuşu başladı. 1881’de Hohenzollem-Sigmingsen sülalesinden Carol başkan seçildi ve “kral” ünvanını aldı. Romanya hem Birinci, hem de İkinci Dünya Harbine katılınca, Eflak birçok savaşların, üzerinde cereyan ettiği bir ülke haline geldi.